پیدایش وسیع بیماری زنگ پسته Pileolaria terebinthi بر روی در ختان خنجوک در جنگلهای شرق استان خوزستان

در تابستان و پاییز سال 1384 طی بازدیدهای انجام شده از عارضه خشکیدگی درختان خنجوک یا کلخونگ (Pistacia khinjuk Stocks.) شهرستان ایذه و عرصه‌های روستای دلی، علائم بیماری شامل خشکیدگی برگها، ریزش شدید برگها و خزان زودرس، خشکیدگی سرشاخه ها، بدشکلی و هیپرتروفی سرشاخه‌ها بر روی درختان خنجوک مشاهده (شکلهای 1و2) و از درختان آلوده نمونه‌برداری گردید. آلودگی در همه درختان مشاهده شده در منطقه دیده شد و در اغلب درختان آلوده، خشکیدگی به طور کامل در برگها و سرشاخه‌ها و تغییر شکل سرشاخه‌ها وجود داشت. نتایج نمونه‌برداری، بررسیها و اندازه‌گیریهای میکروسکوپی و ریخت‌شناسی عامل بیماری و مشاهدات بافت‌شناختی به تشخیص گونه قارچ Pileolaria terebinthi (DC.) Cast. ، به عنوان عامل بیماری زنگ بنه یا پسته کوهی در استان خوزستان منجر گردید. قبلاً آلودگی به این بیماری از جنگلهای بنه (Pistacia mutica Fisch. et Mey)در استان فارس گزارش شده است. این زنگ تک‌پایه[1] بوده و طی سالهای اخیر وقوع فراگیر و همه‌گیری آن در شرق استان خوزستان روی درختان خنجوک مشاهده گردیده است. از آنجایی که بیماری از نقطه نظر حفظ ذخایر توارثی می‌تواند تهدیدی برای این ژرم‌پلاسم ارزشمند منطقه‌ای باشد، بررسی‌های سبب شناسی با در نظر گرفتن ارتفاع منطقه، سن درختان و موضوع دیرزیستی و حساسیت آنها، وقوع توالی اکوسیستم و یا تغییرات اقلیمی و پیشنهاد راهکارهای اجرایی و یا پیش‌آگاهی‌های اقلیمی منطقه‌ای درخصوص امکان کنترل گسترش بیماری از مناطق جنوب کشور به نواحی مرکزی (پسته‌کاریها) و شمالی‌تر، ضروری به نظر می‌رسد.